1972’deki tartışmalı olimpiyat finali sonrasında 1976 Montreal Olimpiyat oyunları A.B.D. açısından bir rövanş, Sovyetler Birliği açısından zirveyi koruma, Yugoslavya açısından da tekrar kürsüye dönme amacı taşıyordu. Bu üç ülkenin domine etmesi beklenen turnuva başlangıçtaki beklentileri karşıladı. A.B.D.’nin Avrupalı doğu bloğu rakiplerine karşı çetin mücadele sergilediği turnuva sonunda altın madalya ise bir olimpiyat ara ardından tekrar Amerika kıtasına döndü. Bu olimpiyat ayrıca bir başka önemli ilke daha sahne oluyordu. 1976 Montreal’de kadın basketbolu da ilk kez olimpik spor olarak kabul ediliyor ve kadın basketbolcular ilk kez olimpik arenada temsil ediliyordu.
Olimpiyatların bir boykotla başlaması ve çoğunluğu Afrika ülkelerinden oluşan yaklaşık 30 ülkelik bir grubun olimpiyatlardan çekilmesi basketbol mücadelelerini de vurdu ve ilk maçlar sonrasında Mısır takımı turnuvadan çekildi. Grup maçlarında ise A Grubu’nda Sovyetler Birliği ve Kanada, B Grubu’nda ise A.B.D. ve Yugoslavya ilk iki sırayı alıp yarı finalist oldular. 1972 Münih’te altını tartışmalı şekilde kaybeden A.B.D’nin ilk turda eskisi gibi farklı galibiyetler elde edememesi, Porto Riko karşısında 95-94, Çekoslovakya karşısında 81-76 gibi yakın skorlu galibiyetler alması, Sovyetler Birliği’nin ise beş maçta +174 averaj elde etmesi altın madalyanın bir kez daha Avrupa’ya gideceği izlenimi vermeye başladı.
Yarı finaller ise beklentilerin değişmesine neden oldu. A.B.D. 19 bin Kanadalı taraftar önünde oynadığı maçta beklendiği şekilde ev sahibi Kanada’yı 95-77 yenerek finale yükselse de, diğer yarı final maçına favori çıkan Sovyetler Birliği bir diğer Avrupa ekibi Yugoslavya karşısında Dragan Kicanovic ve Kresimir Cosic‘in +20 sayılık performanslarına engel olamayınca sahadan 84-89 mağlup ayrıldı ve finalde Amerika’nın rakibi Yugoslavya oldu. Final maçında Yugoslavya’da Kicanovic ve Cosic yanında Drazen Dalipagic de 27 sayılık dikkat çekici bir performans sergilese de, bir sene sonra NBA’de Yılın Çaylağı olacak ve ilerleyen yıllarda Utah Jazz formasıyla ligin en önemli skorerlerinden biri olacak Adrian Dantley‘nin 30 sayılık performansıyla final maçını 95-74 kazanan A.B.D bir olimpiyat ara sonrası tekrar altın madalyanın sahibi oldu. Sovyetler Birliği Kanada’yı 100-72 mağlup ederek bronz madalyanın sahibi olurken, turnuvanın sayı kralı ise 7 maçta 31.3 sayı ortalaması elde eden Avustralyalı Eddie Palubinskas oldu.
1976 Montreal Olimpiyatları aynı zamanda önemli bir ilke ev sahipliği yapıyor ve kadın basketbolunu ilk kez olimpiyat arenasına taşıyordu. Altı ülkenin katılımıyla gerçekleşen kadınlar müsabakaları grup maçları halinde yapıldı ve beş maç sonunda ezici bir üstünlükle tüm maçlarını kazanan Sovyetler Birliği ilk olimpiyat şampiyonu oldu. 1958’ten beri resmi müsabakalarda kaybetmeyen Sovyetler Birliği’nin bu unvanını koruduğu turnuvada Sovyet ekibinin 2.14’lük devi Uljana Semjonova da maç başına 19 dakikada 19.4 sayı – 12.4 ribaunt ortalamalarıyla şampiyonluğun mimarı oldu. Altın dışındaki madalyalar için çok büyük bir çekişme yaşanırken, beş maçta üçer galibiyet elde eden A.B.D. gümüş, Bulgaristan ise bronz madalyaları kazandılar. Sayı kralı ise 5 maçta 20.4 sayı ortalaması elde eden Japonya’dan Keiko Namai oldu.
